Einstein Academy wegbereider in het beroepsonderwijs  

Er wordt volop gewerkt aan de Einstein Academy. Geen nieuwe school, maar binnen het bestaande middelbaar en hoger beroepsonderwijs in Nederlands Limburg centrale aandacht voor kennis en kunde over technieken en technologieën die voor de Einstein Telescope een rol spelen.

Komend voorjaar schuiven de eerste studenten aan in het living lab van Zuyd Hogeschool in Heerlen voor een minor. Programmaleider van de Academy is Agnes Berendsen, die alvast aangenaam verrast is door de grote belangstelling onder Zuyd-studenten. “Kijken naar het ontstaan van het heelal en in de toekomst. Dat spreekt tot de verbeelding.”

Het kan haar niet snel genoeg gaan, de inrichting van de praktijkruimte van de Einstein Academy in het vroegere praktijklokaal van Engineering bij Zuyd Hogeschool in Heerlen. “Hier krijgen de installaties een plek, gaan we prototypes bouwen”, zegt ze als ze door de nog praktisch lege ruimte naar haar kantoor loopt. “Hier maken studenten kennis met vakgebieden op het gebied van trillingen, optica, vacuümtechniek en meer. In februari start de eerste minor en dan moet dit lokaal ingericht zijn als praktijklaboratorium.”

Living lab

Een compleet living lab waar studenten leren en samen met onderzoekers en ondernemers werken aan concrete onderzoeksprojecten in de praktijk. “Een hele klus ja, de tijd begint te dringen. Ik ben nu bezig met het formeren van een team dat het onderwijsprogramma samenstelt, de publiciteit opzoekt en contacten legt met scholen en instituten over de grenzen. Er moet nog de nodige apparatuur aangeschaft worden en ik wil ook een goed functionerende airconditioning en de beste en modernste faciliteiten. Passend bij een futuristisch project als de Einstein Telescope.”

Agnes Berendsen is ambitieus en stelt hoge eisen, zo zegt ze zelf. Gelukkig is de financiering voor de opbouw van de Einstein Academy geregeld. Initiatiefnemers Zuyd Hogeschool en de mbo-instellingen Vista college en Gilde Opleidingen kunnen samen rekenen op een bedrag van € 4,5 miljoen van het ministerie van OCW (onderwijs, wetenschap) en de Provincie Limburg. Over een paar jaar moet de Academy ingebed zijn in het reguliere onderwijs van de drie instellingen.

Technisch opgeleid

“In eerste instantie is de Academy natuurlijk gericht op de Einstein Telescope”, zegt de in Polen geboren en opgegroeide mechatronicus die aan de Universiteit Maastricht promoveerde in medische informatica en sinds 2003 in Zuid-Nederland woont en werkt. “Voor de voorbereiding, bouw en onderhoud van de Einstein Telescope zijn praktisch opgeleide mensen nodig die verstand hebben van bijvoorbeeld spiegels, koeling, mechatronica, las- en vacuümtechnieken, corrosie, digital twins, enzovoort. De telescoop staat garant voor innovaties, het toepassen van nieuwe materialen en technieken door toeleveranciers uit regio. Het is bekend dat er een groot tekort is aan technisch en praktisch opgeleide mensen, dus deze Academy is uitermate belangrijk.”

Breed inzetbaar

En als de telescoop onverhoeds niet in deze regio gebouwd wordt, wat dan? Geen enkel probleem, aldus Agnes. “Veel bedrijven zijn al bij het project betrokken, met name bij de proefopstelling van de telescoop in Maastricht, de ETpathfinder. Er wordt volop geïnnoveerd. Zelfs als de telescoop in Duitsland of Italië gebouwd wordt, dan heeft het bedrijfsleven in onze regio expertise en goed opgeleid technisch personeel nodig. Hun skills zijn breed inzetbaar. De telescoop is niet de enige installatie waarvoor de nieuwe technieken gebruikt worden. Ze worden ingebed in productieprocessen van bedrijven. Met de Academy versterken Zuyd, Vista en Gilde samen het onderwijsaanbod in de regio. Ons streven is om vanaf 2027 minstens 150 studenten extra op te leiden, zowel op mbo- als hbo-niveau. Het living lab hier in Heerlen fungeert dan als praktijklokaal voor de drie instellingen, een plek waar ook scholen van over de grens terecht kunnen.”

Vragen en opdrachten

Het living lab richt zich ook nadrukkelijk op het innoverende bedrijfsleven. “Absoluut. Ondernemers met vragen en opdrachten kunnen bij ons terecht.  Studenten en onderzoekers, ook van universiteiten uit de regio, gaan dan oplossingen bedenken en uitwerken. Tegen een billijke betaling, maar altijd veel goedkoper dan zelf investeren in labs en kennis. Uiteindelijk moet ook de Academy zichzelf bedruipen. En dat kan met genoeg studenten en opdrachten. Een werkwijze die inmiddels onder meer bij CHILL op Chemelot succesvol is gebleken. Het maakt een opleiding extra aantrekkelijk. Zeker hbo’ers en mbo’ers werken graag aan praktijkopdrachten. Intern krijgen we dat wel over de bühne, maar we moeten ook actief het bedrijfsleven opzoeken.”

Veel aanmeldingen

Wellicht zijn er daarom al een kleine 30 aanmeldingen voor de minor die in februari van start gaat, enkel van studenten Engineering. “Ik denk het wel ja, al had ik niet zoveel aanmeldingen verwacht. We zouden er makkelijk twee minors mee kunnen vullen. En dan te bedenken dat inschrijving alleen open staat voor studenten van Engineering. Voor de gemiddelde burger is de Einstein Telescope toch een abstract begrip. Zoeken naar trillingen uit de ruimte, de oerknal; de meeste mensen haken dan al snel af. Gelukkig is de Academy hier heel positief ontvangen, ook bij studenten.”

Bekendheid genereren is volgens Agnes Berendsen één van de grootste uitdagingen. “Ik vind dat ook tot mijn opdracht behoren. Als de telescoop hier in de regio gebouwd wordt, betekent dat een enorme impuls voor de economie, de wetenschap en het onderwijs. Het gaat om duizenden banen, om een betere toekomst. Dus wij gaan zoveel mogelijk de boer op, werven voor de opleiding en reclame maken.”

Speciale bus

Dat bedoelt Agnes overigens letterlijk. “Jazeker, we gaan een speciale bus inrichten waarmee we op pad gaan. Met aan boord alle mogelijke informatie over de Einstein Telescoop, een schaalmodel, flyers en opstellingen zoals die ook te zien is bij het Einstein Telescope Education Centre bij het Discovery Museum in Kerkrade, waar een complete vleugel is ingeruimd voor het project. We bezoeken basisscholen en middelbare scholen en zullen er ook zijn bij grote evenementen waar uiteraard iedereen welkom is. Iedereen moet weten waar we mee bezig zijn.”