‘De expertise die we hier hebben opgebouwd zal van onschatbare waarde zijn voor de Einstein Telescope’

In november 2023 kwamen voorstanders van de Einstein Telescope samen in Luik om de resultaten van het innovatieve R&D-project E-TEST en de economische tegenhanger ET2SMEs te vieren. Annick Pierrard van de Université de Liège was betrokken bij deze twee initiatieven en deelt haar gedachten over de resultaten.

Allereerst, wat waren de doelen van deze twee projecten?

“E-TEST werd vijf jaar geleden opgezet als een grensoverschrijdend Interreg EMR-project om de Euregio Maas-Rijn voor te bereiden op de Einstein Telescope. Er waren twee hoofdactiviteiten, namelijk het ontwerpen en maken van een prototype cryogene spiegel voor de faciliteit en geologische studies om optimale ondergrondse locaties voor de Einstein Telescope faciliteit te bepalen.

Naast deze wetenschappelijke invalshoek wilden we ook een economische invalshoek: we willen dat bedrijven in de omgeving profiteren van de kansen die de Einstein Telescope zou kunnen bieden. Daarom hebben we ET2SMEs ontworpen om bedrijven te informeren en hen te stimuleren om samen te werken en hun technologieën te innoveren.”

Is zo’n samenwerking belangrijk voor je?

“Absoluut. Terugkijkend ben ik altijd geïnteresseerd geweest in het snijvlak van wetenschap en bedrijfsleven. Na mijn studie biochemie aan de universiteit vond ik een rol om interdisciplinaire kennisoverdracht en innovatie te stimuleren. Bijvoorbeeld in een project om samen met wetenschappers, medische professionals en ingenieurs een prototype te maken van een draagbare sensor voor ziekenhuispatiënten. Het was geweldig om ervoor te zorgen dat dergelijke samenwerkingsverbanden zich ook rond het thema van de Einstein Telescope zouden ontwikkelen.”

Hoe ben je zelf bij deze projecten betrokken geraakt?

“De directe aanleiding was toen ik prof. Christophe Collette ontmoette, die de onderzoekseenheid Aerospatial & Mechanic leidt aan de universiteit van Luik. Hij vertelde me over het idee om een trillingsvrije spiegel te bouwen voor de Einstein Telescope die werkt bij 20 Kelvin, net boven het absolute nulpunt. Ik wist meteen dat ik mee wilde doen. We hebben het project samen geschreven en ingediend. Ik kwam toen bij het E-TEST Consortium als algemeen coördinator en werd bedrijfsontwikkelaar voor ET2SME’s toen dat project een jaar later werd toegekend.”

En hoe is dat gegaan?

“Het was zeker hard werken en soms een achtbaan! Onze projecten gingen van start aan het begin van COVID. Dat betekende dat er in de beginfase geen persoonlijke bijeenkomsten waren om projecten op te starten of workshops om te bespreken hoe bedrijven hun expertise konden inzetten voor onze technologische uitdagingen. Maar we hebben veel voor elkaar gekregen.

Het spiegelprototype bijvoorbeeld, dat momenteel wordt getest in CSL ULiège, maar ook bijeenkomsten voor het grote publiek, vouchers om bedrijven te stimuleren samen te werken in R&D-projecten, geologische studies uit… We hebben zelfs politici overtuigd om een tijdelijke stop op windmolenparken, steengroeven en mijnbouwprojecten in de exploratiezone in Wallonië in te stellen, omdat trillingen te voorkomen die de metingen van de Einstein Telescope zouden kunnen verstoren.”

Waarom is het zo belangrijk om bedrijven erbij te betrekken?

“Mijn wetenschappers vertellen me dat de expertise die we hier hebben opgebouwd van onschatbare waarde zal zijn bij het ontwerpen en produceren van de uiteindelijke technologie, waar de Einstein Telescope ook komt te staan. Door regionale bedrijven er al in een vroeg stadium bij te betrekken, laten we ze ervaring opdoen en positioneren we ze op een wereldmarkt. Dat levert altijd onverwachte spin-offs op. Maar onderzoek heeft ook de industrie nodig: bedrijven helpen wetenschappers om met beide benen op de grond te blijven staan terwijl ze naar de sterren staren.”

Wat hebben bedrijven nodig om mee te doen?

“Bedrijven hebben heel duidelijke verwachtingen nodig. Natuurlijk willen ze werk op de korte en middellange termijn, maar hightechbedrijven willen ook een langetermijnvisie voor de toekomst. De Einstein Telescope en alle activiteiten die deze zal aantrekken is zo’n visie. Om bedrijven in onze regio te helpen zich voor te bereiden op die kansen, hebben we het over online catalogi van ET-technologieën die de verwachte technologische uitdagingen beschrijven, regionale maar ook grensoverschrijdende valorisatiestrategieën en financiering om R&D te blijven stimuleren.”

Tot slot, wat is de meest verrassende connectie die je hebt gemaakt?

“Dat was het werken met de mensen achter het Landschapspark Bocage zonder Grenzen, zoals Ann-Sophie Debergh. In eerste instantie waren ze bezorgd dat we enorme bovengrondse gebouwen neer zouden zetten, maar de Einstein Telescope komt natuurlijk 200 tot 300 meter onder de grond te liggen. We realiseerden ons samen met de betrokken gemeenten dat we een gemeenschappelijk doel hadden bij het beschermen van dit unieke landschap.

Dat het Landschapspark Bocage zonder Grenzen nu een officiële status heeft gekregen, betekent dat de kern van de verkenningszone voor de Einstein Telescope rustig genoeg zal blijven om ‘s werelds gevoeligste zwaartekrachtgolfmetingen te doen!”