Kom dichterbij zwarte gaten
In het Rijksmuseum Boerhaave in Leiden ontdek je tot 5 januari 2025 de geheimen van zwarte gaten, van de eerste foto’s tot de zwaartekrachtsgolven die ze veroorzaken. In de herfstvakantie organiseert het museum een workshop waarin kinderen hun eigen zwarte gat in elkaar knutselen.
Iedereen heeft van zwarte gaten gehoord en heeft er wel een beeld bij. Zwarte gaten zijn de inspiratie geweest voor tal van verhalen, films en games. Er wordt al decennialang onderzoek naar gedaan en de eerste afbeelding van een zwart gat staat nog vers in het geheugen gegrift. Maar wat zijn zwarte gaten eigenlijk? Zijn ze gevaarlijk? Is een zwart gat wel een gat? En hoe kan een gat zwaartekrachtsgolven veroorzaken, die we dan weer willen meten met de Einstein Telescope?
In de nieuwe tentoonstelling Dichterbij het Zwarte Gat van Rijksmuseum Boerhaave in Leiden word je stapsgewijs door de boeiende materie van zwarte gaten geloodst.
Zo ervaar je liggend onder een groot scherm hoe het is om in een zwart gat te vallen. En op monitoren vertellen jonge onderzoekers over hun eigen werk aan de eerste zwartegat-foto. Daarnaast zijn er animaties, beeld en uitleg over zwaartekrachtsgolven en over de eerste foto van een zwart gat, maar ook unieke historische stukken. Prenten van Escher bijvoorbeeld, de eerste brief van Escher aan Penrose, persoonlijke objecten van zwartegatenpionier Stephen Hawking en zelfs een pen van Einstein.
Inspiratie van kunstenaars
Conservator en natuurkundige Ad Maas van Rijksmuseum Boerhaave ontwierp de zwarte gaten-tentoonstelling. Daar vind je als bezoeker niet alleen informatie over de wetenschap van zwarte gaten, maar ook artistieke impressies. En die zijn belangrijk, vertelt Maas aan Radio Sleutelstad.
“Kunstenaars zijn in de historie van zwarte gaten heel inspirerend geweest voor wetenschappers om greep te krijgen op zwarte gaten. Natuurkundige Roger Penrose heeft bijvoorbeeld veel gehad aan de gravures van M.C. Escher met vreemde perspectieven, om greep te krijgen op de lachspiegeleffecten van verbogen licht rond zwarte gaten.”
Herfstworkshop: bouw je eigen zwarte gat
Zin om zelf je hersens te laten kraken onder de zwaartekracht van zwarte gaten? De tentoonstelling Dichterbij het Zwarte Gat is nog te zien tot 5 januari 2025.
In de herfstvakantie van 2024 organiseert Boerhaave van 19 oktober tot en met 3 november een spannende workshop over zwarte gaten. Daarmee bouwen deelnemers vanaf vier jaar oud een eigen zwarte gat en spelen ze met de theorie dat je het complete heelal als een hologram kunt projecteren op het oppervlak van zwarte gaten.
Dutch Black Hole Consortium
De tentoonstelling Dichterbij het Zwarte Gat is tot stand gebracht op initiatief van het Dutch Black Hole Consortium, een brede coalitie in het kader van de Nationale Wetenschapsagenda van onderzoeksinstellingen in de astronomie en het ruimteonderzoek, samen met fysici en ook wetenschapsmusea als Boerhaave.
In de tentoonstelling is er ook aandacht voor zwaartekrachtsgolven en het initiatief om daarvoor de nieuwe Einstein Telescope te bouwen, mogelijk in de grensregio van Nederland, België en Duitsland.
Dichterbij het Zwarte Gat, Rijksmuseum Boerhaave, Lange Sint Agnietenstraat 10, Leiden. Inbegrepen bij de entree voor het hele museum.
