Ook Saksen wil de Einstein Telescope bouwen

Na het grensgebied van België, Nederland en Duitsland en na het Italiaanse eiland Sardinië komt er nog een derde locatie in beeld om de Einstein Telescope te bouwen. Ook Saksen wil de telescoop naar deze deelstaat in het oosten van Duitsland halen.

De toekomstige minderheidsregering van CDU en SPD in Saksen heeft in het coalitie-akkoord die ambitie uitgesproken. Dat moet overigens nog formeel worden bekrachtigd. De Einstein Telescope in Saksen zou in de regio Lausitz gebouwd moeten worden, niet ver van de grens met Tsjechië en Polen. Als eerste stap wil de toekomstige regering van Saksen de verdere verkenningen in Lausitz financieren om een mogelijke keuze voor deze locatie ook te kunnen onderbouwen.

In Saksen zou de Einstein Telescope moeten aansluiten bij het nieuwe Deutsches Zentrum für Astrophysik (DZA), waarvan recent in die regio de bouw is gestart. Dat DZA zou in 2026 gereed moeten zijn. In de huidige planning moeten regio’s die de telescoop willen bouwen in dat jaar ook al hun bidbook gereed hebben.

Noordrijn Westfalen

De Duitse deelstaat Noordrijn-Westfalen (NRW) heeft zich achter de bouw van de Einstein Telescope in de Euregio Maas Rijn geschaard. Vanuit de NRW-regering in Düsseldorf zijn al financiële middelen ter beschikking gesteld om het huidige haalbaarheidsonderzoek te financieren. Recent nog tijdens de ministersconferentie in Kerkrade (eind oktober) heeft NRW nog aanvullend 7,9 miljoen euro aangekondigd. Daarnaast heeft NRW al eerder toegezegd substantieel te willen bijdragen aan de kosten van de daadwerkelijke bouw van de telescoop in de regio tussen Aken, Maastricht en Luik. Dit op voorwaarde dat ook de federale regering in Berlijn de kandidatuur ondersteunt en bijdraagt aan de bouw.  

Federaal Duitsland

Ongeacht de locatie waar de telescoop gebouwd gaat worden, heeft (federaal) Duitsland de Einstein Telescope eind oktober op de Duitse lijst met kansrijke wetenschappelijke infrastructuren gezet, waaruit in Duitsland in de zomer van 2025 een keuze wordt gemaakt van projecten die daadwerkelijk gerealiseerd zouden moeten worden. Als de Einstein Telescope dan op die definitieve lijst zou staan, is het vervolgens aan de toekomstige federale regering in Berlijn hiervoor (bouw)budget uit te trekken. In februari zijn in Duitsland verkiezingen voor een nieuwe Duitse regering.

Reactie

Wetenschappelijk directeur Stan Bentvelsen van projectbureau Einstein Telescope EMR: “De kandidatuur van Saksen heeft lang boven de markt gehangen en lijkt nu serieuzer te worden. Het geeft weer eens aan hoe belangrijk de Einstein Telescope is voor de regio waar hij straks wordt gebouwd. Vanuit ons projectbureau Einstein Telescope in deze Euregio kunnen we de ambitie van Saksen eigenlijk alleen maar ter kennisgeving aannemen. En vooral doorgaan waarmee we hier al bezig zijn: straks het beste bidbook afleveren op basis van de haalbaarheidsonderzoeken waar we nu middenin zitten.”