Digitale kaart van het landschap

Waar in de Euregio Maas-Rijn kan en mag de Einstein Telescope worden gebouwd? Vanuit HeusschenCopier Landschapskracht bracht landschapsarchitect Mike Tomassen al het bestaande gebruik en beleid van het landschap in het zoekgebied van de Einstein Telescope in kaart.

Vertel eens iets over jezelf?

“Ik ben al mijn hele leven gefascineerd door de ruimte om ons heen, de landschappen waarin we leven en de planologie van hoe en waarom die zo zijn ingericht. Daarom zijn mijn Finse partner en ik ook in Zuid-Limburg gaan wonen. Het landschap is hier uniek, we trekken veel de natuur in. Mede door mijn werk voor het Grenzeloos Bocagelandschap en voor de Einstein Telescope weet ik daar nu van alles over. Maar ook de leefomgevingen en culturen die hier samenkomen zijn aantrekkelijk.”

Wat heb je gedaan voor de Einstein Telescope?

“Met HeusschenCopier Landschapskracht hebben we een digitale kaart gemaakt van alle bovengrondse gebiedsbestemmingen in het zoekgebied. Al die informatie komt samen in GIS, een geografisch informatiesysteem. Kort gezegd is dit een digitale kaart van het gebied met daarin alle ruimtelijke informatie. Als je klikt op een stuk terrein, zie je bijvoorbeeld de bijbehorende functie- en regelgeving. Direct kan je zien of het een waterwingebied is, een uiterwaard van een rivier, een Natura2000-gebied of cultureel erfgoed. En dat voor de hele grensstreek van België, Duitsland en Nederland.”

Hoe ging het samenstellen?

“Dat was nogal een klus, want je kunt niet alle informatie zomaar van internet halen. We zijn daarom gaan praten met allerlei overheden in de drie landen, van de Stadt Aken of de Duitstalige gemeenschap in Wallonië tot de Nederlandse Provincie Limburg en meer. Ook blijven we voortdurend met ze in gesprek om ons model actueel te houden.

“Verder kom je natuurlijk andere uitdagingen tegen. Nederland meet hoogtes bijvoorbeeld ten opzichte van het Nieuw Amsterdams Peil, België gebruikt de Tweede Algemene Waterpassing. Die ligt 2,33 meter lager, wat bij het samenvoegen van de hoogtekaarten weer een uitdaging vormde voor de collega van TNO.”

Hoe kun je jullie kaart gebruiken?

“De juiste plek vinden voor de Einstein Telescope is net zo goed een vraag over de bovengrondse (landschappelijke) karakteristieken en regelgeving als over ondergrondse geologie. Je kunt er superveel mee — analyseren, regelgeving vergelijken, inventariseren en overzicht krijgen. Geoloog Geert-Jan Vis houdt zijn ondergrondse meetdata ook bij in een GIS-model, zodat we ze samen kunnen voegen. Zo brengen we alle kenmerken van het zoekgebied in kaart.”

“De juiste plek vinden voor de Einstein Telescope is net zo goed een vraag over het bovengrondse landschap als over de ondergrondse geologie.”

Mike Tomassen

Geef eens een voorbeeld?

“Door onze inventarisatie weten we welke regels uit de verschillende landen er gelden op elk stuk terrein. Sommige houden op bij de grens, andere zijn grensoverschrijdend. Pak bijvoorbeeld deze helling bij Camerig: dit is een Natura2000-gebied, deel van het Natuurnetwerk Nederland én beschermd dorpsgezicht. Onze inventarisatie laat zien met welke habitattypen we rekening moeten houden. Dat vertelt je welke mogelijke beperkingen er zijn als je hier iets wilt ondernemen. Maar denk ook aan plannen voor windmolenparken in het grensgebied, die ondergronds ruis kunnen veroorzaken: wat is daar de status van en waar wordt er gezocht naar uitbreiding van windparken?”

En, is er nog plaats voor de Einstein Telescope?

“Er zijn in deze grensregio veel natuurgebieden, dat is zeker! Maar dat is natuurlijk ook waarom het hier zo interessant is voor de Einstein Telescope, het is er heel rustig. We hebben nu de eerste inventaris gemaakt, die moet in de toekomst nog meer detail krijgen door andere bovengrondse studies. Dan weten we in welke gebieden we niet of nauwelijks kunnen opereren, en waar juist mogelijkheden of kansen liggen. Nu al kunnen we de bodemonderzoekers adviseren, waar zij mogelijk rekening mee moeten houden met het boren.”

Tenslotte, jouw wens voor de Einstein Telescope?

“Mijn persoonlijke wens is dat we met de Einstein Telescope bovengronds net zo vooruitstrevend en innovatief zijn als de geologische studies en de meetapparatuur die ondergronds komt. Op deze manier kunnen we bijvoorbeeld ook daadwerkelijk aandacht schenken aan de samenhang tussen boven- en ondergrond die nog altijd in dit landschap aanwezig is en het zo uniek maakt. Als we dit voor elkaar krijgen dan ben ik er echt van overtuigd dat de Einstein Telescope ook voor onze leefomgeving van meerwaarde kan zijn.”