‘Als astronomie en geologie je passies zijn, moet je wel bij de Einstein Telescope terechtkomen’
Bjorn Vink is een van de bekendste gezichten bij de Einstein Telescope. Al in 2014 was de geohydroloog als geïnteresseerde vrijwilliger betrokken bij het project. Inmiddels werkt hij voor Nikhef aan de telescoop. De ‘status’ mag dan zijn veranderd, de passie en betrokkenheid zijn onverminderd groot.
Ik weet het nog precies: het was 2014 en ik werkte voor de A2-tunnel in Maastricht. Terwijl daar de laatste schop grond uit de grond werd gehaald, kreeg ik een mailtje van Jo van den Brand en Rob Klöpping. Jo is de hoogleraar natuurkunde met roots in Hoensbroek, die als eerste met de suggestie kwam om de Einstein Telescope naar deze regio te halen. Vanwege mijn werkervaring bij de Maaswerken, de A73 en bij de aanleg van A2-tunnel vroeg hij me te sparren over dat idee.
Eigenlijk was dat het begin van de voorstudie. Wat weten we al van de bodem? Waar moeten we aan denken? Hoe zit het met andere landen? Vanuit de expertise die ik heb, stapte ik er als vrijwilliger in. Maar expertise is één, veel belangrijker zijn mijn passies voor astronomie en geologie. Die komen allemaal samen in dit project. Dan kun je je wel voorstellen dat dit een stuk van je leven wordt. Er zijn in die periode veel vakanties in die telescoop gaan zitten. Mijn advies was dat je die Einstein Telescope hier in principe wel kunt bouwen, maar dat je daarvoor ook naar het Belgische en Duitse grensgebied zou moeten kijken vanwege de harde lagen rots.
Ons enthousiasme kreeg in 2015 de wind in de rug toen de Nederlandse provincie Limburg ook de kansen zag en aanhaakte. Dat leidde tot een eerste test voor de proefboring in 2017 in Terziet en tot een tweede een jaar later. Mijn rol was het via-via contacten leggen met de mensen in de omgeving en uiteindelijk ervoor zorgen dat zo’n boring netjes verloopt, is dan best wel een klus. We hebben dat twee jaar later nog eens overgedaan. Ondertussen liepen we in het weekend door het gebied om veldmetingen te doen.
Je kunt je voorstellen dat ik heel blij was toen ik in 2020 via mijn toenmalige werkgever de opdracht kreeg voor het Interreg-programma E-TEST nieuwe proefboringen in Cottessen, Aubel en Banholt te begeleiden. Heel snel groeide de samenwerking van geospecialisten, tunnelbouwexperts en astrofysici tot een netwerk met mensen van de universiteiten van Luik, Aken en Nikhef. Het E-TEST-project heeft ons geleerd hoe we toekomstige boorcampagnes beter kunnen aanpassen aan de lokale geologie.
Sinds februari werk ik voor Nikhef aan de Einstein Telescope. Je ziet dat het project professioneler is geworden. Er zijn inmiddels niet meer alleen wetenschappers aan boord, maar ook mensen die werken aan het praktische ontwerp van de telescoop of aan de uitvoering ervan. Ik zit nu vaker achter het bureau, maar gelukkig ben ik ook nog veel op pad in de regio. Mensen in al die gemeenten kennen me daar inmiddels wel. Bovendien hoor ik als inwoner van Mheer, op de Nederlands-Belgische grens, veel over wat mensen van de Einstein Telescope vinden. Wat mij daarbij opvalt is dat de oudere generatie hoopt dat de telescoop hier komt. En heel vaak is het argument dan dat het een kans is voor hun kleinkinderen, maar ook de trots op de eigen regio.
Wanneer ik echt tevreden ben? Natuurlijk als ons bidbook straks ook betekent dat we de Einstein Telescope in deze euregio kunnen bouwen. Maar écht tevreden ben ik pas als de bouw gereed is. En het zal je niet verbazen dat ik ook bij die bouw betrokken wil blijven.
—Bjorn Vink
