Bedrijvendag maakt Nederlandse industrie warm voor Einstein Telescope
Op 1 juli 2024 vond in het Maastrichtse zalencentrum MECC de eerste bedrijvendag van het Nederlandse valorisatieprogramma ‘Einstein Telescope for business’ plaats. Daar spraken ondernemers, technici, onderzoekers en beleidsmakers over de kansen die de Einstein Telescope biedt aan innovatieve bedrijven.
De Einstein Telescope is Europa’s toekomstige detector voor zwaartekrachtsgolven en gaat het uiterste vragen van de technologie. Zo moet dit instrument wel honderd zwaartekrachtsgolven per dag horen; bestaande observatoria hadden daar tien jaar voor nodig. “Een uitdaging voor wetenschappers en voor bedrijven”, horen de honderd deelnemers aan de bedrijvendag dan ook. Zó stil en gevoelig meten kan namelijk nog niet. Aan hightech bedrijven de vraag om het onmogelijke mogelijk te maken.
Enthousiasmeren
Wie de benodigde technologie voor de Einstein Telescope weet te ontwikkelen, heeft baanbrekende techniek in handen. Zo is wetenschap goed voor het bedrijfsleven en voor de maatschappij. Met steun van het Nederlandse Nationale Groeifonds organiseert de Limburgse ontwikkelingsmaatschappij LIOF daarom het valorisatieprogramma Einstein Telescope for business. Dat omvat naast technische workshops ook vijf subsidierondes om bedrijven voor te bereiden op het ontwikkelen van sleuteltechnologie voor de Einstein Telescope.
Dagvoorzitter en wetenschapsjournalist Anna Gimbrère presenteert een divers programma voor de deelnemers. Die krijgen een stoomcursus zwaartekrachtsgolven van Gideon Koekoek (Universiteit Maastricht en Nikhef), maar ook een kijkje in de keuken van het eerste R&D-project over trillingsvrije koeltechniek, door Demcon Kryoz, Cooll en de Universiteit Twente. Op een informatiemarkt is meer informatie te krijgen over de nieuwe subsidierondes die dit najaar openen.
Onverwachte toepassingen
Wat hebben bedrijven eraan om bij te dragen aan de Einstein Telescope? Pieter Lerou van Demcon Kryoz is er duidelijk over: de ontwikkeling van een prototype levert zelf weinig op, maar dwingt je om technologie te ontwikkelen die beter is dan alles wat er al op de markt is. Die kan daarna allerlei commerciële toepassingen krijgen, van ultrastabiele lasers tot trillingsvrije koeltechnieken. Big Science jaagt innovatie aan, zegt ook dagvoorzitter Anna Gimbrère. Zo heeft technologie voor het Europese deeltjeslab CERN in Genève bijvoorbeeld spin-offs opgeleverd in medische toepassingen, touchscreens, big data-techniek en natuurlijk het world wide web.
R&D-faciliteit voor 50 jaar innovatie
Bedrijven die technologie willen ontwikkelen voor de Einstein Telescope hoeven niet te wachten op de bouwfase van het observatorium, vertelt hoogleraar Stefan Hild (Universiteit Maastricht en Nikhef) tijdens zijn lezing. Hij leidt de R&D-faciliteit ETpathfinder, zo’n honderd meter van de lezingenruimte. Hier wordt allerlei technologie voor de Einstein Telescope getest in een geïntegreerde opstelling, om te laten zien dat de apparatuur werkt als onderdeel van een realistisch, compleet meetsysteem.
ETpathfinder en de Einstein Telescope vragen nu al om toptechnologie en Hild verwacht dat die vraag de komende vijftig jaar aanhoudt. “Elke vijf à tien jaar zullen we de Einstein Telescope verder verbeteren om steeds beter waar te nemen. Al die technologische upgrades willen we voorbereiden en uittesten in de ETpathfinder. Dat betekent voortdurend kansen voor bedrijven!”
